ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ

Christine Lagarde, Πρόεδρος της ΕΚΤ,
Luis de Guindos, Αντιπρόεδρος της ΕΚΤ

Φρανκφούρτη, 27 Οκτωβρίου 2022

Καλησπέρα, ο Αντιπρόεδρος και εγώ σας καλωσορίζουμε στη συνέντευξη Τύπου μας.

Το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε σήμερα να αυξήσει τα τρία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ κατά 75 μονάδες βάσης. Με αυτήν την τρίτη στη σειρά σημαντική αύξηση των επιτοκίων, έχουμε σημειώσει σημαντική πρόοδο ως προς την άρση της διευκολυντικής κατεύθυνσης της νομισματικής πολιτικής. Λάβαμε τη σημερινή απόφαση και αναμένουμε ότι θα αυξήσουμε τα επιτόκια περαιτέρω, ούτως ώστε να διασφαλίσουμε την έγκαιρη επαναφορά του πληθωρισμού στον μεσοπρόθεσμο στόχο μας του 2%. Θα στηρίξουμε τη μελλοντική πορεία των επιτοκίων πολιτικής στην εξέλιξη των προοπτικών για τον πληθωρισμό και την οικονομία, ακολουθώντας μια προσέγγιση σύμφωνα με την οποία οι αποφάσεις θα λαμβάνονται από συνεδρίαση σε συνεδρίαση.

Ο πληθωρισμός εξακολουθεί να είναι υπερβολικά υψηλός και θα παραμείνει πάνω από τον στόχο μας για παρατεταμένη χρονική περίοδο. Τον Σεπτέμβριο, ο πληθωρισμός της ζώνης του ευρώ ανήλθε σε 9,9%. Τους τελευταίους μήνες, η αλματώδης αύξηση των τιμών της ενέργειας και των ειδών διατροφής, τα προβλήματα στις αλυσίδες εφοδιασμού και η ανάκαμψη της ζήτησης μετά την πανδημία έχουν συμβάλει στη διεύρυνση των πιέσεων στις τιμές και στην άνοδο του πληθωρισμού. Η νομισματική μας πολιτική επιδιώκει να μειώσει τη στήριξη της ζήτησης και να αποτρέψει τον κίνδυνο επίμονης μετατόπισης προς τα πάνω των προσδοκιών για τον πληθωρισμό.

Το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε επίσης να τροποποιήσει τους όρους της τρίτης σειράς στοχευμένων πράξεων πιο μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης (ΣΠΠΜΑ ΙΙΙ). Στη διάρκεια της οξείας φάσης της πανδημίας, αυτό το μέσο συνέβαλε σημαντικά στην αντιμετώπιση των καθοδικών κινδύνων για τη σταθερότητα των τιμών. Σήμερα, λαμβανομένης υπόψη της απρόβλεπτης και πρωτοφανούς αύξησης του πληθωρισμού, είναι αναγκαίο να αναπροσαρμοστεί προκειμένου να διασφαλιστεί ότι είναι συμβατό με την ευρύτερη διαδικασία εξομάλυνσης της νομισματικής πολιτικής και να ενισχυθεί η μετάδοση των αυξήσεων των επιτοκίων πολιτικής μας στις συνθήκες τραπεζικών χορηγήσεων. Αποφασίσαμε επομένως να προσαρμόσουμε τα επιτόκια που ισχύουν για τις ΣΠΠΜΑ ΙΙΙ από τις 23 Νοεμβρίου 2022 και να παράσχουμε στις τράπεζες επιπρόσθετες ημερομηνίες για πρόωρη αποπληρωμή σε προαιρετική βάση.

Τέλος, προκειμένου να υπάρξει μια στενότερη ευθυγράμμιση του τοκισμού των υποχρεωτικών ελάχιστων αποθεματικών που τηρούνται από τα πιστωτικά ιδρύματα στο Ευρωσύστημα με τις συνθήκες που επικρατούν στην αγορά χρήματος, αποφασίσαμε να ορίσουμε το επιτόκιο των υποχρεωτικών ελάχιστων αποθεματικών στο επιτόκιο της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων της ΕΚΤ.

Οι αποφάσεις που ελήφθησαν σήμερα παρουσιάζονται σε δελτίο Τύπου που είναι διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο μας. Οι λεπτομέρειες για την τροποποίηση των όρων των ΣΠΠΜΑ III παρέχονται σε ξεχωριστό δελτίο Τύπου που θα δημοσιευθεί στις 15:45 ώρα κεντρικής Ευρώπης. Άλλο ένα δελτίο Τύπου τεχνικού χαρακτήρα στο οποίο περιγράφεται λεπτομερώς η τροποποίηση του τοκισμού των υποχρεωτικών ελάχιστων αποθεματικών θα δημοσιευθεί στις 15:45 ώρα κεντρικής Ευρώπης.

Θα σας παρουσιάσω τώρα με περισσότερες λεπτομέρειες το πώς περιμένουμε ότι θα εξελιχθεί η οικονομία και ο πληθωρισμός και στη συνέχεια θα εξηγήσω την αξιολόγησή μας όσον αφορά τις χρηματοπιστωτικές και νομισματικές συνθήκες.

Οικονομική δραστηριότητα

Η οικονομική δραστηριότητα στη ζώνη του ευρώ είναι πιθανόν να έχει επιβραδυνθεί σημαντικά το γ΄ τρίμηνο του έτους, και αναμένουμε περαιτέρω εξασθένηση στο υπόλοιπο του έτους και στις αρχές του επόμενου έτους. Μειώνοντας τα πραγματικά εισοδήματα των ανθρώπων και ωθώντας προς τα πάνω το κόστος για τις επιχειρήσεις, ο υψηλός πληθωρισμός εξακολουθεί να επιδρά αρνητικά στις δαπάνες και την παραγωγή. Σοβαρές διαταράξεις στον εφοδιασμό με φυσικό αέριο έχουν επιδεινώσει περαιτέρω την κατάσταση, και η εμπιστοσύνη τόσο των καταναλωτών όσο και των επιχειρήσεων έχει υποχωρήσει ταχύτατα, κάτι που επίσης επιδρά δυσμενώς στην οικονομία. Η ζήτηση για υπηρεσίες επιβραδύνεται, έπειτα από τις ισχυρές επιδόσεις που σημειώθηκαν τα προηγούμενα τρίμηνα όταν τέθηκαν σε επανεκκίνηση οι τομείς που επηρεάστηκαν περισσότερο από τους περιορισμούς που συνδέονται με την πανδημία, και οι δείκτες ερευνών για τις νέες παραγγελίες στον τομέα της μεταποίησης υποχωρούν. Επιπλέον, η παγκόσμια οικονομική δραστηριότητα αυξάνεται με βραδύτερο ρυθμό σε ένα περιβάλλον επίμονης γεωπολιτικής αβεβαιότητας, ιδίως εξαιτίας της αδικαιολόγητης επίθεσης της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, και πιο αυστηρών συνθηκών χρηματοδότησης. Η επιδείνωση των όρων εμπορίου, καθώς οι τιμές που καταβάλλονται για εισαγωγές αυξάνονται με ταχύτερο ρυθμό σε σχέση με τις τιμές που λαμβάνονται για εξαγωγές, επηρεάζουν αρνητικά τα εισοδήματα στη ζώνη του ευρώ.

Η αγορά εργασίας εξακολούθησε να έχει καλές επιδόσεις το γ΄ τρίμηνο και το ποσοστό ανεργίας παρέμεινε στο ιστορικά χαμηλό επίπεδο του 6,6% τον Αύγουστο. Ενώ οι βραχυπρόθεσμοι δείκτες υποδηλώνουν ότι η δημιουργία θέσεων εργασίας συνεχίστηκε και το γ΄ τρίμηνο, η επιβράδυνση της οικονομίας θα μπορούσε να οδηγήσει σε άνοδο της ανεργίας στο μέλλον.

Προκειμένου να περιοριστεί ο κίνδυνος τροφοδότησης του πληθωρισμού, τα μέτρα δημοσιονομικής στήριξης για τη θωράκιση της οικονομίας από την επίδραση των υψηλών τιμών της ενέργειας θα πρέπει να έχουν πρόσκαιρο χαρακτήρα και να στοχεύουν στους πιο ευάλωτους. Οι φορείς χάραξης πολιτικής θα πρέπει να παρέχουν κίνητρα για μείωση της κατανάλωσης και ενίσχυση του ενεργειακού εφοδιασμού. Ταυτόχρονα, οι κυβερνήσεις θα πρέπει να επιδιώκουν την άσκηση δημοσιονομικής πολιτικής που να δείχνει ότι έχουν δεσμευθεί να μειώσουν σταδιακά τους υψηλούς δείκτες δημόσιου χρέους. Οι διαρθρωτικές πολιτικές θα πρέπει να σχεδιάζονται με σκοπό την αύξηση του αναπτυξιακού και παραγωγικού δυναμικού της ζώνης του ευρώ και την ενίσχυση της ανθεκτικότητάς του, συνεισφέροντας έτσι στη μείωση των μεσοπρόθεσμων πιέσεων στις τιμές. Η ταχεία εφαρμογή των σχεδίων για επενδύσεις και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στο πλαίσιο του προγράμματος Next Generation EU θα συμβάλλει σημαντικά σε αυτούς τους στόχους.

Πληθωρισμός

Ο πληθωρισμός αυξήθηκε σε 9,9% τον Σεπτέμβριο, αντανακλώντας περαιτέρω αυξήσεις σε όλες τις συνιστώσες. Ο πληθωρισμός των τιμών της ενέργειας, που διαμορφώθηκε σε 40,7%, παρέμεινε ο κύριος προσδιοριστικός παράγοντας του συνολικού πληθωρισμού, με ολοένα μεγαλύτερη συμβολή από τις τιμές του φυσικού αερίου και του ηλεκτρικού ρεύματος. Ο πληθωρισμός των τιμών των ειδών διατροφής αυξήθηκε επίσης περαιτέρω, σε 11,8%, καθώς το υψηλό κόστος εισροών καθιστά ακριβότερη την παραγωγή ειδών διατροφής.

Τα προβλήματα στις αλυσίδες εφοδιασμού σταδιακά αμβλύνονται, αν και η επίδρασή τους, η οποία εμφανίζεται με χρονική υστέρηση, εξακολουθεί ακόμη να συμβάλλει στον πληθωρισμό. Ο αντίκτυπος της συσσωρευμένης ζήτησης, αν και εξασθενεί, εξακολουθεί να συντελεί στην άνοδο των τιμών στον τομέα των υπηρεσιών. Η υποτίμηση του ευρώ έχει συντελέσει στη συσσώρευση πληθωριστικών πιέσεων.

Οι πιέσεις στις τιμές είναι εμφανείς σε ολοένα περισσότερους τομείς, εν μέρει λόγω της επίδρασης του υψηλού κόστους της ενέργειας που μετακυλίεται σε ολόκληρη την οικονομία. Επομένως, οι δείκτες μέτρησης του υποκείμενου πληθωρισμού εξακολουθούν να είναι σε αυξημένα επίπεδα. Μεταξύ αυτών των δεικτών μέτρησης, ο πληθωρισμός χωρίς την ενέργεια και τα είδη διατροφής αυξήθηκε περαιτέρω σε 4,8% τον Σεπτέμβριο.

Οι ισχυρές αγορές εργασίας είναι πιθανόν να στηρίξουν την άνοδο των μισθών, όπως και η προσπάθεια ανάκτησης των απωλειών στους μισθούς με σκοπό την αντιστάθμιση του υψηλότερου πληθωρισμού. Εισερχόμενα στοιχεία για τους μισθούς και οι πρόσφατες μισθολογικές συμβάσεις υποδηλώνουν ότι η άνοδος των μισθών ενδέχεται να επιταχύνεται. Οι περισσότεροι δείκτες μέτρησης των πιο μακροπρόθεσμων προσδοκιών για τον πληθωρισμό διαμορφώνονται επί του παρόντος γύρω από το 2%, αν και οι περαιτέρω αναθεωρήσεις κάποιων δεικτών πάνω από τον στόχο απαιτούν συνεχή παρακολούθηση.

Αξιολόγηση κινδύνων

Τα εισερχόμενα στοιχεία επιβεβαιώνουν ότι οι κίνδυνοι για τις προοπτικές της οικονομικής ανάπτυξης είναι σαφώς καθοδικοί, ιδίως σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα. Ένας μακροχρόνιος πόλεμος στην Ουκρανία εξακολουθεί να αποτελεί σημαντικό κίνδυνο. Η εμπιστοσύνη θα μπορούσε να επιδεινωθεί περαιτέρω και οι περιορισμοί στην πλευρά της προσφοράς θα μπορούσαν να χειροτερεύσουν ξανά. Το κόστος της ενέργειας και των ειδών διατροφής θα μπορούσε επίσης να παραμείνει επίμονα υψηλότερο από ό,τι αναμένεται. Η επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας θα μπορούσε να επηρεάσει επιπλέον αρνητικά την ανάπτυξη στη ζώνη του ευρώ.

Οι κίνδυνοι που περιβάλλουν τις προοπτικές για τον πληθωρισμό είναι πρωτίστως ανοδικοί. Ο βασικός κίνδυνος βραχυπρόθεσμα είναι μια περαιτέρω αύξηση των τιμών λιανικής της ενέργειας. Μεσοπρόθεσμα, ο πληθωρισμός μπορεί να αποδειχθεί υψηλότερος από ό,τι αναμένεται εάν σημειωθούν αυξήσεις στις τιμές της ενέργειας και των τροφίμων και μια εντονότερη μετακύλιση στις τιμές καταναλωτή, μια επίμονη επιδείνωση της παραγωγικής ικανότητας της οικονομίας της ζώνης του ευρώ, μια επίμονη άνοδος των προσδοκιών για τον πληθωρισμό σε επίπεδο πάνω από τον στόχο μας, ή υψηλότερες από ό,τι αναμένεται αυξήσεις των μισθών. Αντιθέτως, η μείωση του κόστους της ενέργειας και μια περαιτέρω υποχώρηση της ζήτησης θα μπορούσε να μειώσει τις πιέσεις στις τιμές.

Χρηματοπιστωτικές και νομισματικές συνθήκες

Το κόστος χρηματοδότησης των τραπεζών αυξάνεται λόγω της ανόδου των επιτοκίων της αγοράς. Ο δανεισμός επίσης έχει γίνει ακριβότερος για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Οι τραπεζικές χορηγήσεις προς τις επιχειρήσεις παραμένουν εύρωστες, καθώς οι επιχειρήσεις πρέπει να χρηματοδοτήσουν το υψηλό κόστος παραγωγής και να συσσωρεύσουν αποθέματα. Ταυτόχρονα, η ζήτηση δανείων για τη χρηματοδότηση επενδύσεων εξακολουθεί να μειώνεται. Η χορήγηση δανείων προς τα νοικοκυριά υποχωρεί, καθώς τα πιστοδοτικά κριτήρια έχουν γίνει αυστηρότερα και η ζήτηση δανείων έχει μειωθεί σε ένα περιβάλλον ανόδου των επιτοκίων και χαμηλής καταναλωτικής εμπιστοσύνης.

Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη έρευνα για τις τραπεζικές χορηγήσεις που διενεργήσαμε, τα πιστοδοτικά κριτήρια έγιναν αυστηρότερα για όλες τις κατηγορίες δανείων το γ΄ τρίμηνο του έτους, καθώς οι τράπεζες ανησυχούν περισσότερο για την επιδείνωση των προοπτικών της οικονομίας και για τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι πελάτες τους στο σημερινό περιβάλλον. Οι τράπεζες αναμένουν ότι τα πιστοδοτικά κριτήριά τους θα γίνουν ακόμη αυστηρότερα το δ΄ τρίμηνο.

Συμπεράσματα

Για να ανακεφαλαιώσουμε, σήμερα αυξήσαμε τα τρία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ κατά 75 μονάδες βάσης και αναμένουμε να αυξήσουμε τα επιτόκια περαιτέρω, ούτως ώστε να διασφαλίσουμε την έγκαιρη επαναφορά του πληθωρισμού στον μεσοπρόθεσμο στόχο μας. Με αυτήν την τρίτη στη σειρά σημαντική αύξηση των επιτοκίων, έχουμε σημειώσει σημαντική πρόοδο ως προς την άρση της διευκολυντικής κατεύθυνσης της νομισματικής πολιτικής. Οι αλλαγές των όρων που διέπουν τις στοχευμένες πράξεις πιο μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης που διενεργούμε θα συμβάλλουν επίσης στη συνεχιζόμενη διαδικασία εξομάλυνσης της νομισματικής πολιτικής.

Οι μελλοντικές αποφάσεις μας για τα επιτόκια πολιτικής θα εξακολουθούν να εξαρτώνται από τα στοιχεία και να ακολουθούν μια προσέγγιση σύμφωνα με την οποία οι αποφάσεις θα λαμβάνονται από συνεδρίαση σε συνεδρίαση. Είμαστε έτοιμοι να προσαρμόσουμε όλα τα μέσα που έχουμε στη διάθεσή μας εντός των ορίων της εντολής που μας έχει ανατεθεί, προκειμένου να διασφαλίσουμε ότι ο πληθωρισμός θα επανέλθει στον μεσοπρόθεσμο στόχο μας.

Και τώρα είμαστε στη διάθεσή σας για ερωτήσεις.

Για την ακριβή διατύπωση η οποία έχει συμφωνηθεί από το Διοικητικό Συμβούλιο, συμβουλευθείτε την αγγλική έκδοση.