Verklaring over de monetairbeleidsstrategie van de ECB

1. Sinds de vorige strategische evaluatie, uitgevoerd in 2003, zijn de economie van het eurogebied en die van de wereld ingrijpend en structureel veranderd. Door de afname van de trendmatige groei, die in verband kan worden gebracht met een geringere productiviteitsgroei en demografische factoren, en de erfenis van de mondiale financiële crisis is de reële evenwichtsrente gedaald. Hierdoor hebben de Europese Centrale Bank (ECB) en andere centrale banken minder ruimte om hun doelstellingen uitsluitend via veranderingen in de beleidsrentetarieven te bereiken. Daarnaast scheppen de mondialisering, digitalisering, de bedreiging van de ecologische duurzaamheid en veranderingen in het financiële stelsel uitdagingen voor het voeren van monetair beleid.
2. De ECB laat zich bij de monetairbeleidsstrategie zowel leiden als binden door haar mandaat als neergelegd in het Verdrag betreffende de Europese Unie en het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie. De ECB heeft als hoofddoelstelling het handhaven van prijsstabiliteit in het eurogebied. Onverminderd de prijsstabiliteitsdoelstelling ondersteunt het Eurosysteem het algemene economische beleid in de EU teneinde bij te dragen tot de verwezenlijking van de in artikel 3 van het Verdrag betreffende de Europese Unie omschreven doelstellingen van de Unie. Deze doelstellingen behelzen een evenwichtige economische groei, een sociale markteconomie met een groot concurrentievermogen die gericht is op volledige werkgelegenheid en sociale vooruitgang, en een hoog niveau van bescherming en verbetering van de kwaliteit van het milieu. Het Eurosysteem draagt tevens bij tot een goede beleidsvoering van de bevoegde autoriteiten ten aanzien van het bedrijfseconomisch toezicht op kredietinstellingen en de stabiliteit van het financiële stelsel.
3. De Raad van Bestuur bevestigt dat de geharmoniseerde consumptieprijsindex (Harmonised Index of Consumer Prices - HICP) de geschikte prijsmaatstaf blijft om te beoordelen of de prijsstabiliteitsdoelstelling wordt gerealiseerd. De Raad van Bestuur erkent echter dat de opname in de HICP van de kosten in verband met door eigenaars bewoonde woningen zou leiden tot een betere weergave van het inflatiecijfer dat relevant is voor huishoudens. Aangezien het volledig opnemen van door eigenaars bewoonde woningen in de HICP meerdere jaren zal vergen, houdt de Raad van Bestuur in de tussentijd bij haar monetairbeleidsbeoordelingen rekening met inflatiemaatstaven die eerste schattingen bevatten van de kosten van door eigenaars bewoonde woningen, als onderdeel van een ruimere verzameling van inflatie-indicatoren.
4. Een inflatiebuffer van meer dan nul procent creëert ruimte in het monetair beleid om bij ongunstige ontwikkelingen de rente te verlagen en een veiligheidsmarge tegen het risico van deflatie via de positieve invloed ervan op het trendmatige niveau van de nominale rente. De sinds 2003 opgedane ervaring heeft het macro-economisch belang van een inflatiebuffer benadrukt. In het bijzonder impliceert de duidelijke trendmatige daling van de reële evenwichtsrente, als deze aanhoudt, dat het voeren van het monetaire beleid vaker zal worden beperkt door de effectieve ondergrens van de nominale rente. Een inflatiebuffer is ook nodig met het oog op de facilitering van grensoverschrijdende macro-economische aanpassing binnen het eurogebied, neerwaartse nominale loonrigiditeit en meetfouten.
5. De Raad van Bestuur is van oordeel dat prijsstabiliteit het best wordt gehandhaafd door een inflatie van twee procent op middellange termijn na te streven. De committering van de Raad van Bestuur aan deze doelstelling is symmetrisch van aard. Symmetrie wil zeggen dat de Raad van Bestuur negatieve en positieve afwijkingen van deze doelstelling even ongewenst acht. De inflatiedoelstelling van twee procent verschaft een duidelijk ankerpunt voor de inflatieverwachtingen, hetgeen essentieel is voor het handhaven van prijsstabiliteit.
6. Om de symmetrie van de inflatiedoelstelling te handhaven erkent de Raad van Bestuur dat het belangrijk is rekening te houden met de gevolgen van de effectieve ondergrens. Vooral wanneer de economie zich dicht bij de ondergrens bevindt, vergt dit bijzonder krachtige of volgehouden monetairbeleidsmaatregelen om diepgewortelde negatieve afwijkingen van de inflatiedoelstelling te vermijden. Dit kan tevens leiden tot een overgangsperiode waarin de inflatie iets boven de doelstelling ligt.
7. De Raad van Bestuur bevestigt dat zijn monetairbeleidsstrategie gericht is op de middellange termijn. Hierdoor kunnen onvermijdelijke kortetermijnafwijkingen van de inflatie ten opzichte van de doelstelling bestaan, evenals vertragingen en onzekerheid bij de transmissie van het monetaire beleid naar de economie en de inflatie. De gerichtheid op de middellange termijn biedt de flexibiliteit om ermee rekening te houden dat de geschikte monetairbeleidsreactie op een afwijking van de inflatie ten opzichte van de doelstelling afhankelijk is van de context en van de oorsprong, omvang en duur van de afwijking. De flexibiliteit stelt de Raad van Bestuur tevens in staat om bij zijn monetairbeleidsbeslissingen andere relevante overwegingen voor het monetaire beleid in aanmerking te nemen.
8. De ECB committeert zich bij haar monetaire beleid aan stabilisering van de inflatie op het niveau van de doelstelling van twee procent op middellange termijn. Het voornaamste monetairbeleidsinstrument bestaat uit de beleidsrentetarieven van de ECB. Met het oog op de effectieve ondergrens van de beleidsrentetarieven maakt de Raad van Bestuur zo nodig tevens gebruik van andere beleidsinstrumenten, in het bijzonder forward guidance, activa-aankopen en langerlopende herfinancieringstransacties. De Raad van Bestuur blijft flexibel reageren op eventuele nieuwe uitdagingen en overweegt zo nodig nieuwe beleidsinstrumenten om zijn prijsstabiliteitsdoelstelling te realiseren.
9. De Raad van Bestuur baseert zijn monetairbeleidsbeslissingen, waaronder de evaluatie van de proportionaliteit van zijn beslissingen en de potentiële neveneffecten, op een geïntegreerde beoordeling van alle relevante factoren. Deze beoordeling bouwt voort op twee in wisselwerking staande analyses: de economische analyse en de monetaire en financiële analyse. Binnen dit kader is de economische analyse gericht op reële en nominale economische ontwikkelingen, terwijl bij de monetaire en financiële analyse monetaire en financiële indicatoren worden onderzocht. Bij laatstgenoemde analyse ligt de nadruk op de werking van het monetaire transmissiemechanisme en de mogelijke risico's voor de prijsstabiliteit op middellange termijn uit hoofde van onevenwichtigheden en monetaire factoren. In het licht van de centrale rol van macrofinanciële verbanden binnen economische, monetaire en financiële ontwikkelingen moet de wisselwerking tussen de twee analyses volledig in aanmerking worden genomen. Dit kader beantwoordt aan de veranderingen in de economische analyse en de monetaire analyse van de ECB sinds 2003, het belang van het monitoren van het transmissiemechanisme bij het afstemmen van monetairbeleidsinstrumenten en de erkenning dat financiële stabiliteit een basisvoorwaarde is voor prijsstabiliteit.
10. De klimaatverandering beïnvloedt de structuur en conjuncturele dynamiek van de economie en het financiële stelsel en heeft daardoor ingrijpende gevolgen voor de prijsstabiliteit. De aanpak van de klimaatverandering is een mondiale uitdaging en een beleidsprioriteit voor de EU. De Raad van Bestuur zegt toe om er binnen zijn mandaat voor te zorgen dat het Eurosysteem, in overeenstemming met de klimaatdoelstellingen van de EU, volledig rekening houdt met de gevolgen van klimaatverandering en de overgang naar een koolstofarme economie voor het monetaire beleid en de werkzaamheden van de centrale bank. Derhalve heeft de Raad van Bestuur zich gecommitteerd aan een ambitieus klimaatactieplan. Naast de uitgebreide opname van klimaatfactoren in zijn monetairbeleidsbeoordelingen past de Raad van Bestuur het ontwerp aan van zijn operationele monetairbeleidskader ten aanzien van informatieverschaffing, risicobeoordeling, aankopen van door de bedrijvensector uitgegeven waardepapieren en het onderpandkader.
11. De communicatie van de monetairbeleidsbeslissingen via de monetairbeleidsverklaring, de persconferentie, het Economisch Bulletin en de monetairbeleidsverslagen wordt aangepast aan de herziene monetairbeleidsstrategie. Deze producten worden aangevuld met gelaagde en gevisualiseerde communicatiemiddelen over het monetair beleid die gericht zijn op het bredere publiek. Deze communicatie is essentieel om ervoor te zorgen dat het publiek inzicht en vertrouwen heeft in de maatregelen van de ECB. Voortbouwend op de succesvolle ervaringen met de luistersessies tijdens de strategische evaluatie is de Raad van Bestuur van plan om uitwisselingen een structureel onderdeel te maken van de interactie tussen het Eurosysteem en het publiek.
12. De Raad van Bestuur is voornemens regelmatig te beoordelen of zijn monetairbeleidsstrategie passend is. De volgende beoordeling vindt naar verwachting in 2025 plaats.