X’inhuma bilanċi tat-TARGET2?

12 ta' Awwissu 2020

Forsi qrajt fl-aħbarijiet li xi pajjiżi taż-żona tal-euro għandhom bilanċi negattivi kbar (passiv/obbligazzjonijiet) tat-TARGET2, filwaqt li oħrajn għandhom dawk pożittivi kbar (krediti) - u kull tip ta’ teorija dwar dan x’jista’ jfisser. Imma x’inhuma attwalment?

X’inhi t-TARGET2?

It-TARGET2 (“Trans-European Automated Real-time Gross settlement Express Transfer system 2”) hija sistema li tmexxi l-flus minn bank għal ieħor, kemm ġewwa pajjiżi kif ukoll bejn il-fruntieri. Il-banek ċentrali u l-banek kummerċjali jużawha biex jipproċessaw il-pagamenti f'euro u jmexxu l-flus mingħajr periklu u faċilment bejniethom. Dan hu essenzjali biex tiffunzjoni l-ekonomija.

Kemm il-banek kummerċjali kif ukoll il-banek ċentrali għandhom kontijiet fit-TARGET 2.

Aqra iżjed dwar it-TARGET2 u kif taħdem

X’inhuma bilanċi tat-TARGET2?

F'suq integrat, il-flus qed jimxu l-ħin kollu, inkluż bejn il-fruntieri. Kull euro beda f'pajjiż wieħed partikolari taż-żona tal-euro jew fil-BĊE, iżda naturalment mhux bilfors jibqa’ hemm.

Il-fluss nett ta’ flus bejn żewġ pajjiżi (jiġifieri t-total irċevut minbarra t-total mibgħut) huwa rreġistrat fuq il-karti tal-bilanċ tal-banek ċentrali nazzjonali taż-żewġ pajjiżi involuti, irrispettivament minn jekk it-trasferiment inbediex minn bank kummerċjali jew mill-bank ċentrali. L-akkumulazzjoni ta’ dawn il-flussi maż-żmien huma l-bilanċi tat-TARGET2. Il-BĊE jibgħat u jirċievi flus bejn il-fruntieri għall-implimentazzjoni tal-politika monetarja tiegħu, u għalhekk għandu wkoll il-bilanċ tat-TARGET2 tiegħu stess

Sabiex jiġi evitat li kull bank ċentrali taż-żona tal-euro jkollu bilanċ separat mal-banek ċentrali l-oħra kollha taż-żona tal-euro u l-BĊE, fl-aħħar ta’ kull jum il-bilanċi bilaterali kollha jiġu ssimplifikati għal bilanċ wieħed mal-BĊE.

Fi ftit kliem, jekk il-banek f'pajjiż wieħed – b’mod ġenerali – bagħtu aktar flus permezz tat-TARGET2 milli rċevew, allura l-bank ċentrali ta’ dak il-pajjiż ikollu bilanċ negattiv. Jekk ikunu rċevew aktar milli bagħtu, il-bank ċentrali jkollu bilanċ pożittiv. Jekk il-ħlasijiet ‘il barra u l-ħlasijiet ‘il ġewwa kienu jkunu eżattament ugwali, il-bilanċ tat-TARGET2 għal dak il-bank ċentrali jkun żero.

L-akkumulazzjoni tal-flussi tal-flus maż-żmien toħloq bilanċi tat-TARGET2.

Il-banek għaliex jibagħtu flus lil banek ta’ pajjiżi oħra?

Il-banek ċentrali u l-banek kummerċjali jagħmlu ħlasijiet transkonfinali lil xulxin permezz tat-TARGET2:

għal ħlas ta' oġġetti, servizzi jew assi finanzjarji li jiġu minn pajjiż ieħor (għalihom innifishom jew għan-nom tal-klijenti tagħhom)

meta jridu jisilfu flus lil xulxin

għall-implimentazzjoni tal-politika monetarja, pereżempju operazzjonijiet tas-suq miftuħ immexxija minn banek ċentrali nazzjonali taż-żona tal-euro li permezz tagħhom il-banek jistgħu jissellfu flus mingħand banek ċentrali billi jipprovdu kollateral xieraq bħala garanzija

Għaliex il-bilanċ pożittiv tat-TARGET2 huwa msemmi bħala kreditu u bilanċ negattiv bħala obbligazzjoni?

Dan għandu x’jaqsam mal-kontabilità u l-karti tal-bilanċ, għalhekk biex nifhmu dan, l-ewwel irridu nżommu f'moħħna żewġ fatti:

1. Iż-żona tal-euro għandha munita waħda, iżda minħabba li hija magħmula minn pajjiżi multipli, ma hemmx bank ċentrali wieħed b’karta tal-bilanċ waħda għall-euro. Minflok, kull bank ċentrali f’kull pajjiż għandu l-karta tal-bilanċ tiegħu stess. It-TARGET2 għandu komponenti ta’ bank ċentrali separati biex jirrifletti dan.
2. Meta bank ċentrali joħroġ il-flus għall-ewwel darba, jiġi rreġistrat fuq il-karta tal-bilanċ tiegħu. Il-flus jiġu rreġistrati fuq in-naħa tal-passiv tal-karta tal-bilanċ (bħala depożitu), filwaqt li l-assi (jew krediti) li jikkorrispondu mal-flus maħluqa huma rreġistrati fuq in-naħa tal-assi (pereżempju bħala self).

Lura għat-TARGET2: meta l-flus jimxu bejn pajjiżi taż-żona tal-euro permezz tat-TARGET2, il-bank ċentrali tal-pajjiż li jirċievi l-flus jirreġistra dan fil-karta tal-bilanċ tiegħu bħala obbligazzjoni addizzjonali. Imma l-obbligazzjoni biss timxi: l-assi jibqa’ fuq il-karta tal-bilanċ oriġinali.

Pereżempju, jekk euro li kienu oriġinarjament maħruġa fl-Italja jispiċċaw fil-Ġermanja, minn perspettiva tal-kontabilità, il-bank ċentrali Ġermaniż għandu obbligazzjoni addizzjonali (il-flus), waqt li l-assi jibqa’ mal-bank ċentrali Taljan. Dan ifisser li l-karti tal-bilanċ ma jibqgħux ibbilanċjati: il-bank ċentrali Ġermaniż jeħtieġ li jżid partita ta’ bbilanċjar biex jirrifletti li issa hemm aktar euro fuq il-karta tal-bilanċ tiegħu minn dak li ħoloq oriġinarjament, filwaqt li l-bank ċentrali Taljan ikollu jżid partita ta’ bilanċ biex jirrifletti li għandu inqas euro fuq il-karta tal-bilanċ tiegħu milli ħoloq oriġinarjament. Din il-partita ta’ bbilanċjar – li tissejjaħ il-bilanċ tat-TARGET2 – hija kreditu (jew assi) għall-Bundesbank u obbligazzjoni għall-Banca d’Italia.

Iżda, ovvjament, f'unjoni monetarja bħal tagħna, m’hemm l-ebda distinzjoni bejn euro maħruġ f’pajjiż u wieħed maħruġ f’ieħor. Kellu jibda x'imkien, iżda m'għandux bżonn jibqa’ hemm, u fil-fatt, huwa essenzjali u parti mir-raġuni għal unjoni monetarja li jista’ jimxi minn pajjiż għal ieħor liberament u faċilment.

Krediti u obbligazzjonijiet fit-TARGET2

Għaliex il-bilanċi tat-TARGET2 kienu qed jiżdiedu mill-kriżi finanzjarja?

Il-banek kummerċjali normalment isellfu flus lil xulxin permezz tas-suq tal-flus. Iżda meta l-kriżi faqqgħet fl-2008, il-fiduċja evaporat u waħda konsegwenza kienet li aktar flus inżammu jew ġew trasferiti lejn pajjiżi meqjusa bħala inqas vulnerabbli. Dan kien ifisser li l-banek kummerċjali fil-pajjiżi l-aktar milquta mill-kriżi ffaċċjaw diffikultajiet biex jiksbu finanzjament. Peress li s-self bejn il-banek huwa importanti biex iżomm is-settur bankarju jiffunzjona, il-BĊE u l-banek ċentrali nazzjonali taż-żona tal-euro daħlu f'dan.

Il-banek ċentrali pprovdew il-finanzjament meħtieġ lill-banek kummerċjali. Ħafna minn dawn il-flus intużaw biex jissostitwixxu l-finanzjament ibbażat fuq is-suq li kien nixef, speċjalment il-fondi mislufa mill-banek f’pajjiżi meqjusa bħala inqas vulnerabbli minn dawk li jinsabu f'pajjiżi meqjusa bħala aktar vulnerabbli. U għalhekk, bejn l-2008 u l-2012, il-bilanċi tat-TARGET2 kibru minħabba l-ammont akbar ta’ flus li nħolqu u li qasmu l-fruntieri fuq bażi netta.

Il-bilanċi tat-TARGET2 reġgħu kienu qed jiżdiedu mill-2015 iżda għal raġunijiet differenti. Dan huwa relatat mad-deċiżjonijiet dwar il-politika monetarja meħuda mill-BĊE flimkien mal-banek ċentrali kollha tal-Eurosistema.

X’għamel il-BĊE, flimkien mal-banek ċentrali nazzjonali taż-żona tal-euro mill-2015, li kkontribwixxa biex jiżdiedu l-bilanċi tat-TARGET2?

Fl-2015 il-BĊE introduċa programm ġdid – il-programm ta’ xiri ta’ assi – bħala parti mill-pakkett ta’ miżuri maħsub biex jappoġġja r-ritorn tal-inflazzjoni għal livelli konformi mal-għan tal-inflazzjoni tagħna. Bħala parti minn dan il-programm, il-banek ċentrali f’kull pajjiż taż-żona tal-euro jixtru diversi assi bejn il-fruntieri b’korrispettiv għall-flus. Dan ifisser li l-ammont totali ta’ flus qed jerġa’ jiżdied, iżda din id-darba mmexxi mill-BĊE.

Ħafna drabi l-assi li jinxtraw minn bank ċentrali jinżammu minn investituri f’pajjiż ieħor – inklużi pajjiżi barra ż-żona tal-euro – li tipikament ikollhom kontijiet bankarji f'wieħed miċ-ċentri finanzjarji taż-żona tal-euro, bħal Frankfurt, il-Lussemburgu jew Amsterdam.

Għalhekk, pereżempju, immaġina li skont il-programm ta’ xiri tal-assi, il-bank ċentrali Spanjol jixtri bond miżmum minn investitur li l-kont bankarju tiegħu jinsab fi Frankfurt. Biex jikseb il-flus fuq il-kont bankarju Ġermaniż tal-bejjiegħ, il-Banco de España jagħmel trasferiment transkonfinali permezz tat-TARGET2. Il-kont bankarju tal-bejjiegħ huwa kkreditat u l-bank ċentrali Ġermaniż jirreġistra żieda fit-talba TARGET2 tiegħu, filwaqt li l-Banco de España jżid ir-responsabbiltà TARGET2 tiegħu.

Peress li ħafna assi nxtraw minn investituri b’kontijiet bankarji fil-Ġermanja, il-flus daħlu fil-Ġermanja. Il-flus imbagħad baqgħu f'pajjiżi bħall-Ġermanja għaliex ir-redditu fuq investimenti siguri oħra (bħal bonds tal-gvern domestiċi) kien relattivament baxx. Minħabba din l-akkumulazzjoni ta’ flus, it-talba tat-TARGET2 tal-Bundesbank kienet qed tiżdied. Min-naħa l-oħra, ir-responsabbiltajiet tal-pajjiżi li jibagħtu l-flus kienu qed jiżdiedu.

Mela m’hemm xejn x’wieħed jinkwieta fuq iż-żieda tal-bilanċi tat-TARGET2?

Il-bilanċi tat-TARGET2 jistgħu jkunu indikatur importanti ta’ dak li qed iseħħ fl-ekonomija, jiġifieri d-direzzjoni li biha l-flus qed jimxu madwar iż-żona tal-euro. Madankollu, l-ixprun u l-interpretazzjoni tagħhom jistgħu jinbidlu maż-żmien u hija karatteristika ewlenija ta’ unjoni monetarja li l-flus jgħaddu mill-fruntieri.

Il-bilanċi tat-TARGET2 xi kultant jistgħu jaġixxu bħala sinjal li xi ħaġa hi ħażina, pereżempju jekk ħafna flus joħorġu minn pajjiż partikolari minħabba inkwiet dwar is-sitwazzjoni finanzjarja ta’ hemmhekk. Jekk dan huwa l-każ, il-bilanċi tat-TARGET2 mhumiex l-uniku sinjal li hemm problema.

Il-bilanċi attwali tat-TARGET2 madwar il-pajjiżi huma prinċipalment ir-riżultat ta’ miżuri ta’ politika monetarja mfassla mill-BĊE biex jagħtu spinta lill-ekonomija. Dawn m’humiex ir-riżultat ta’ stress finanzjarju u għalhekk mhumiex sors ta’ tħassib.

Aqra iktar dwar is-suġġett:

• TARGET balances and the asset purchase programme [Bilanċi tat-TARGET u l-programm ta xiri ta’assi], Bullettin Ekonomiku 7/2016
• Rimarki fil-pranzu tal-20 anniversarju BNYM dwar id-dinamika tal-bilanċi tat-TARGET2 u l-implimentazzjoni tal-politika monetarja, diskors mill-membru tal-Bord Eżekuttiv Peter Praet fil-15 ta’ Settembru 2016