KONFERENCJA PRASOWA

Christine Lagarde, prezes EBC
Luis de Guindos, wiceprezes EBC

Frankfurt nad Menem, 27 lipca 2023

Dzień dobry, wspólnie z panem wiceprezesem witamy Państwa na naszej konferencji prasowej.

Inflacja w dalszym ciągu się obniża, ale według przewidywań nadal zbyt długo będzie za wysoka. Jesteśmy zdecydowani zapewnić, żeby inflacja wkrótce powróciła do docelowego poziomu 2% w średnim okresie. W związku z tym Rada Prezesów postanowiła dziś podnieść trzy podstawowe stopy procentowe EBC o 25 punktów bazowych.

Dzisiejsza podwyżka stóp procentowych odzwierciedla naszą ocenę perspektyw inflacji, dynamiki inflacji bazowej i siły transmisji polityki pieniężnej. Biorąc pod uwagę rozwój sytuacji od naszego poprzedniego posiedzenia, przewidujemy, że inflacja do końca roku jeszcze spadnie, lecz przez dłuższy czas będzie przekraczać docelowy poziom. Chociaż część wskaźników wykazuje oznaki osłabienia, inflacja bazowa w ujęciu łącznym pozostaje wysoka. Nasze wcześniejsze podwyżki stóp procentowych wciąż mocno oddziałują na gospodarkę: warunki finansowania, które ponownie się zacieśniły, coraz bardziej osłabiają popyt, a przez to istotnie przyczyniają się do sprowadzania inflacji do docelowego poziomu.

Celem naszych przyszłych decyzji będzie zapewnienie, by podstawowe stopy procentowe EBC znajdowały się na poziomach wystarczająco restrykcyjnych tak długo, jak będzie to konieczne do szybkiego powrotu inflacji do docelowego poziomu 2% w średnim okresie. Utrzymamy oparte na danych podejście do ustalania odpowiedniego stopnia i czasu trwania restrykcyjności. W szczególności nasze decyzje w sprawie stóp procentowych nadal będą uwzględniać naszą ocenę perspektyw inflacji (w świetle napływających danych gospodarczych i finansowych), dynamiki inflacji bazowej oraz siły transmisji polityki pieniężnej.

Zdecydowaliśmy także, że oprocentowanie rezerw obowiązkowych będzie wynosić 0%. Ta decyzja zabezpieczy skuteczną transmisję polityki pieniężnej przez utrzymanie obecnego stopnia kontroli nad nastawieniem polityki pieniężnej oraz zapewnienie pełnego oddziaływania naszych decyzji w sprawie stóp procentowych na rynki pieniężne. Jednocześnie poprawi się efektywność polityki pieniężnej, ponieważ zmniejszą się łączne odsetki z tytułu rezerw płacone w ramach realizacji odpowiedniego nastawienia polityki pieniężnej.

Podjęte dziś decyzje przedstawiono w komunikacie prasowym dostępnym na naszej stronie internetowej. Szczegółowe informacje na temat zmiany oprocentowania rezerw obowiązkowych zawarto w osobnym komunikacie prasowym, który ukaże się o godz. 15.45 CET.

Powiem teraz bardziej szczegółowo, jak widzimy dalszy rozwój sytuacji gospodarczej i inflacji, po czym objaśnię naszą ocenę warunków finansowych i monetarnych.

Aktywność gospodarcza

Krótkookresowe perspektywy gospodarcze dla strefy euro pogorszyły się, przede wszystkim z powodu zmniejszenia się popytu wewnętrznego. Wysoka inflacja i zacieśnienie warunków finansowania hamują spożycie. To odbija się zwłaszcza na produkcji w przetwórstwie przemysłowym, której dynamika jest także spowalniana przez słaby popyt zewnętrzny. Oznaki osłabienia widać również w inwestycjach mieszkaniowych i inwestycjach przedsiębiorstw. Większą odporność utrzymują usługi, zwłaszcza branże wymagające bezpośrednich kontaktów, np. turystyka. Mimo to dynamika sektora usług spada. Przewiduje się, że kondycja gospodarki w krótkim okresie pozostanie słaba. Ożywienie gospodarcze będzie z czasem pobudzane przez spadek inflacji, wzrost dochodów i poprawę warunków podaży.

Rynek pracy nadal jest silny. Stopa bezrobocia w maju pozostała na rekordowo niskim poziomie 6,5% i przybywa wiele nowych miejsc pracy, zwłaszcza w sektorze usług. Jednocześnie ze wskaźników prognostycznych wynika, że ten trend w nadchodzących miesiącach może się osłabić, a w sektorze przetwórstwa przemysłowego może stać się ujemny.

W miarę ustępowania kryzysu energetycznego rządy powinny wycofywać związane z nim środki wsparcia bezzwłocznie i w uzgodniony sposób. To jest konieczne, żeby zapobiec wzrostowi średniookresowej presji inflacyjnej, która w razie wystąpienia wymagałaby silniejszej reakcji ze strony polityki pieniężnej. Z tą oceną zgodne jest niedawne oświadczenie Eurogrupy dotyczące nastawienia polityki fiskalnej w strefie euro. Z zadowoleniem przyjmujemy to oświadczenie. Polityka fiskalna powinna służyć zwiększeniu produktywności naszej gospodarki oraz stopniowemu obniżaniu wysokiego długu publicznego. Polityka na rzecz poprawy potencjału podażowego strefy euro może się także przyczynić do ograniczenia presji cenowej w średnim okresie, a jednocześnie sprzyjać transformacji ekologicznej, również ujętej w programie Next Generation EU. Do końca bieżącego roku należy też przeprowadzić reformę unijnych ram zarządzania gospodarczego.

Inflacja

Inflacja dalej się obniżyła, z 6,1% w maju do 5,5% w czerwcu. Ceny energii ponownie spadły, o 5,6% w ujęciu rocznym. Inflacja cen żywności nadal się osłabiała, ale pozostała na wysokim poziomie 11,6%.

Inflacja z wyłączeniem cen energii i żywności w czerwcu wzrosła do 5,5%, przy czym w przypadku towarów i usług odnotowano rozbieżne tendencje. Inflacja cen towarów dalej się zmniejszyła, z 5.8% w maju do 5,5%. Natomiast inflacja cen usług, która w maju wynosiła 5,0%, zwiększyła się do 5,4%, pod wpływem wysokich wydatków na wakacje i podróże oraz w związku z dodatnim efektem bazy.

Zmieniają się czynniki proinflacyjne. Osłabiają się zewnętrzne źródła inflacji. Na jej wzrost z kolei coraz bardziej oddziałuje wewnętrzna presja cenowa, wynikająca m.in. z rosnących płac i wciąż mocnej dynamiki marż zysku.

Chociaż część wskaźników obniża się, inflacja bazowa w ujęciu łącznym pozostaje wysoka, m.in. z powodu utrzymującego się wpływu wcześniejszych podwyżek cen energii na ceny w całej gospodarce. Mimo że większość wskaźników długookresowych oczekiwań inflacyjnych wynosi obecnie około 2%, niektóre z nich są na podwyższonym poziomie i wymagają uważnej obserwacji.

Ocena ryzyka

Perspektywy wzrostu gospodarczego i inflacji nadal są wysoce niepewne. Do ryzyk oddziałujących na spadek dynamiki wzrostu należą: nieuzasadniona wojna Rosji przeciwko Ukrainie oraz nasilenie się szerszych napięć geopolitycznych. Mogą one doprowadzić do fragmentacji handlu światowego, a przez to odbić się na gospodarce strefy euro. Wzrost może także być wolniejszy, jeśli oddziaływanie polityki pieniężnej będzie mocniejsze, niż się przewiduje, lub jeśli nastąpi osłabienie gospodarki światowej, obniżające popyt na eksport strefy euro. Natomiast dynamika wzrostu może być wyższa, niż się przewiduje, jeśli dobra sytuacja na rynku pracy, rosnące dochody realne i ustępowanie niepewności przełożą się na wzrost zaufania i wydatków konsumentów oraz przedsiębiorstw.

Do ryzyk oddziałujących na wzrost inflacji należy potencjalna ponowna presja na wzrost kosztów energii i żywności, związana m.in. z jednostronnym wycofaniem się przez Rosję z czarnomorskiej inicjatywy zbożowej. Ceny żywności mogą rosnąć bardziej, niż się przewiduje, również z powodu niekorzystnych warunków pogodowych, w kontekście pogłębiającego się kryzysu klimatycznego. Do wzrostu inflacji, w tym w średnim okresie, mogą prowadzić także: długotrwały wzrost oczekiwań inflacyjnych ponad poziom przyjęty jako docelowy bądź większe od przewidywanych podwyżki płac i marż zysku. Natomiast osłabienie popytu, np. pod wpływem mocniejszej transmisji polityki pieniężnej, doprowadziłoby do zmniejszenia presji cenowej, zwłaszcza w średnim okresie. Ponadto inflacja obniżałaby się w większym tempie, jeśli spadek cen energii i mniejsze podwyżki cen żywności przełożyłyby się na ceny innych towarów i usług szybciej, niż się obecnie przewiduje.

Warunki finansowe i monetarne

Zacieśnianie polityki pieniężnej EBC nadal mocno oddziałuje na ogólne warunki finansowania. Od naszego poprzedniego posiedzenia wzrosły stopy procentowe wolne od ryzyka dla krótkich i średnich terminów zapadalności oraz zwiększyły się koszty finansowania banków, po części z powodu postępującego wycofywania prowadzonych przez EBC ukierunkowanych dłuższych operacji refinansujących (TLTRO). Duża spłata w ramach operacji TLTRO w czerwcu przebiegła sprawnie, ponieważ banki dobrze się do niej przygotowały. Średnie oprocentowanie kredytów dla firm i kredytów hipotecznych w maju ponownie wzrosło, do odpowiednio: 4,6% oraz 3,6%.

Wzrost oprocentowania zaciąganych kredytów i związane z nim ograniczenia planów wydatkowych w drugim kwartale spowodowały gwałtowny spadek popytu na kredyty, odnotowany w naszym najnowszym badaniu ankietowym akcji kredytowej banków. Ponadto standardy dotyczące kredytów dla firm i gospodarstw domowych jeszcze się zaostrzyły, ponieważ banki są coraz bardziej zaniepokojone ryzykami, z jakimi mierzą się ich klienci, i mniej skłonne do ponoszenia tych ryzyk. Zacieśnienie warunków finansowania prowadzi także do spadku przystępności cenowej i atrakcyjności inwestycji mieszkaniowych: popyt na kredyty hipoteczne zmniejszał się przez pięć kolejnych kwartałów.

W związku z tym roczna dynamika kredytów w czerwcu dalej się obniżyła, do 3,0% w przypadku przedsiębiorstw oraz 1,7% w przypadku gospodarstw domowych. Ich dynamika w drugim kwartale była równa, odpowiednio, 0,0% oraz −0,2% w skali roku. W warunkach słabej akcji kredytowej i zmniejszania bilansu Eurosystemu roczna dynamika szerokiego pieniądza w czerwcu spadła do 0,6%, przy czym jego dynamika w drugim kwartale wynosiła −1,1% w skali roku.

Podsumowanie

Inflacja w dalszym ciągu się obniża, ale według przewidywań nadal zbyt długo będzie za wysoka. W związku z tym Rada Prezesów postanowiła dziś podnieść trzy podstawowe stopy procentowe EBC o 25 punktów bazowych.

Celem naszych przyszłych decyzji będzie zapewnienie, by podstawowe stopy procentowe EBC znajdowały się na poziomach wystarczająco restrykcyjnych tak długo, jak będzie to konieczne do szybkiego powrotu inflacji do docelowego poziomu 2% w średnim okresie. Utrzymamy oparte na danych podejście do ustalania odpowiedniego stopnia i czasu trwania restrykcyjności. W szczególności nasze decyzje w sprawie stóp procentowych nadal będą uwzględniać naszą ocenę perspektyw inflacji (w świetle napływających danych gospodarczych i finansowych), dynamiki inflacji bazowej oraz siły transmisji polityki pieniężnej.

W każdym razie jesteśmy gotowi odpowiednio dostosowywać wszystkie narzędzia w ramach swojego mandatu, żeby doprowadzić do powrotu inflacji do naszego średniookresowego celu i utrzymać płynną transmisję polityki pieniężnej.

Teraz chętnie odpowiemy na Państwa pytania.

Dosłowny tekst przyjęty przez Radę Prezesów znajduje się w wersji angielskiej.