Τι είναι ο δανεισμός τίτλων;

8 Δεκεμβρίου 2016

Ο δανεισμός τίτλων είναι η προσωρινή μεταβίβαση μετοχών ή ομολόγων από τον κάτοχό τους σε έναν δανειολήπτη. Σε αντάλλαγμα, ο δανειολήπτης μεταβιβάζει άλλες μετοχές, ομόλογα ή μετρητά στον δανειοδότη ως εξασφάλιση και πληρώνει για αυτό προμήθεια.

Γιατί το Ευρωσύστημα δανείζει τους τίτλους που διακρατεί;

Ο σκοπός μας είναι να διατηρήσουμε την ομαλή λειτουργία των χρηματοπιστωτικών αγορών. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία στο πλαίσιο του διευρυμένου προγράμματος αγοράς στοιχείων ενεργητικού (asset purchase programme - APP) που έχουμε θεσπίσει. Το Ευρωσύστημα – η ΕΚΤ και οι εθνικές κεντρικές τράπεζες της ζώνης του ευρώ – αγοράζει μεγάλες ποσότητες τίτλων από τις τράπεζες για να αντιμετωπίσει τους κινδύνους που θέτει ένας υπερβολικά χαμηλός πληθωρισμός για υπερβολικά μακρό χρονικό διάστημα. Οι ευρείας κλίμακας αγορές τίτλων από μια κεντρική τράπεζα είναι πιθανόν να οδηγήσουν σταδιακά σε μικρότερη διαθεσιμότητα τίτλων στην αγορά. Οι τίτλοι που επιστρέφονται στην αγορά μέσω του δανεισμού τους μπορούν να συνεχίσουν να χρησιμοποιούνται από άλλους για τις συναλλαγές τους.

Μάθετε περισσότερα για τον δανεισμό τίτλων στο πλαίσιο του APP

Γιατί μπορεί κάποιος να θέλει να δανειστεί έναν τίτλο; Γιατί να μην τον αγοράσει;

Ορισμένες φορές ένας τίτλος χρειάζεται μόνο προσωρινά, είτε για μία μόνο ημέρα είτε για μερικές εβδομάδες. Οπότε είναι φθηνότερο, γρηγορότερο ή/και λιγότερο ριψοκίνδυνο να δανειστεί κανείς έναν τίτλο παρά να τον αγοράσει οριστικά. Οι τίτλοι διακρατούνται προσωρινά για διάφορους λόγους:

• Κάποιες τράπεζες έχουν συνάψει συμφωνίες για συναλλαγές σε ορισμένους τίτλους. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να είναι έτοιμες ανά πάσα στιγμή να αγοράσουν και να πωλήσουν αυτούς τους τίτλους σε οποιονδήποτε από τους αντισυμβαλλομένους τους, όπως ταμεία συντάξεων ή φορείς διαχείρισης ενεργητικού. Αν κληθούν να πωλήσουν τίτλους που δεν διακρατούν εκείνη τη στιγμή, μπορούν να τους δανειστούν σε σύντομο χρονικό διάστημα, προκειμένου να γίνει η πώληση.
• Συνήθως, οι τίτλοι μεταβιβάζονται δύο εργάσιμες ημέρες μετά τη συμφωνία πώλησης. Ορισμένες φορές είναι πολύ σημαντικό για τον αγοραστή να λάβει τους τίτλους μέχρι μια συγκεκριμένη ημερομηνία. Αν για κάποιο λόγο η παραλαβή των τίτλων πρόκειται να καθυστερήσει, ο δανεισμός εντός σύντομου χρονικού διαστήματος μπορεί να εξασφαλίσει την έγκαιρη διαθεσιμότητα των εν λόγω τίτλων.
• Πολλές διαφορετικές στρατηγικές που χρησιμοποιούνται στις χρηματοπιστωτικές αγορές βασίζονται στον προσωρινό δανεισμό τίτλων. Ο δανεισμός μπορεί να χρησιμοποιηθεί για σκοπούς διαπραγμάτευσης (ανάληψη κινδύνου με σκοπό το κέρδος), αρμπιτράζ (εξασφάλιση κέρδους χωρίς κίνδυνο από αδικαιολόγητες διαφορές τιμών) ή αντιστάθμισης (μείωσης) κινδύνων.

Τι ισχύει για τις εξασφαλίσεις;

Όσοι δανείζουν πολύτιμα περιουσιακά στοιχεία συνήθως ζητούν εξασφάλιση, η οποία αποτελεί ένα είδος εγγύησης για τον δανειοδότη. Για τον δανεισμό τίτλων, η εξασφάλιση μπορεί να είναι μετρητά ή, συχνότερα, άλλοι τίτλοι. Προκειμένου να αποφευχθεί ο λειτουργικός κίνδυνος, οι τίτλοι που παρέχονται ως δάνειο και οι τίτλοι που παρέχονται ως εξασφάλιση μεταβιβάζονται ταυτόχρονα. Επειδή η ταυτόχρονη ανταλλαγή ενός τίτλου με έναν άλλον μπορεί να είναι δύσκολη από τεχνικής άποψης, συχνά ο δανεισμός τίτλων γίνεται σε δύο βήματα. Πρώτον, ο ζητούμενος τίτλος παρέχεται ως δάνειο στον δανειολήπτη, ο οποίος μεταβιβάζει εξασφάλιση με τη μορφή μετρητών στον δανειοδότη. Δεύτερον, η εξασφάλιση με τη μορφή μετρητών επιστρέφεται με τη μορφή δανείου στον δανειολήπτη ο οποίος σε αντάλλαγμα παρέχει εξασφάλιση σε τίτλους. Στο τελικό αποτέλεσμα δεν εμπλέκονται μετρητά: ο δανειολήπτης έχει στην κατοχή του μόνο τους τίτλους που χρειάζεται και ο δανειοδότης μόνο τους τίτλους που λειτουργούν ως εξασφάλιση.

Επεξήγηση: Τι είναι οι εξασφαλίσεις;

Πώς γίνεται μια συναλλαγή δανεισμού τίτλων;

Το παρακάτω διάγραμμα δείχνει τι συμβαίνει σε μια τυπική συναλλαγή δανεισμού τίτλων. Το ομόλογο Α παρέχεται ως δάνειο στον δανειολήπτη, ο οποίος παρέχει εξασφάλιση με τη μορφή μετρητών. Στη συνέχεια, αυτή η εξασφάλιση επιστρέφεται με τη μορφή δανείου ή «επανεπενδύεται» στον δανειολήπτη με αντάλλαγμα την εξασφάλιση σε τίτλους. Όταν το ομόλογο Α επιστρέφεται στον δανειοδότη, όλα τα υπόλοιπα μέρη της συναλλαγής αντιστρέφονται επίσης και ο δανειολήπτης πληρώνει τη συμφωνηθείσα προμήθεια στον δανειοδότη σε μετρητά.

Ποιο είναι το κόστος για τους δανειολήπτες;

Οι δανειολήπτες καταβάλλουν προμήθεια, η οποία μπορεί να ποικίλλει αρκετά ανάλογα με το τι είδος τίτλου παρέχεται ως δάνειο, ποιος είναι ο δανειοδότης και ποιος ο δανειολήπτης, ποια η διάρκεια του δανεισμού, κ.ο.κ. Επιπλέον, ορισμένες φορές οι δανειολήπτες πρέπει να πληρώσουν για να αποκτήσουν την εξασφάλιση που χρειάζεται για τη συναλλαγή δανεισμού τίτλων, πράγμα που μπορεί να σημαίνει αναβάθμιση «κανονικών» τίτλων σε τίτλους υψηλής ποιότητας ή συγκέντρωση περαιτέρω μετρητών. Τέλος, οι δανειολήπτες καλούνται ορισμένες φορές να καλύψουν νομικό και διοικητικό κόστος όταν επιθυμούν να αρχίσουν να δανείζονται από νέο δανειοδότη.